قسمتی کوچک از جنایات کوروش هخامنشی

منشور کوروش،اولین فریب و نیرنگ کثیف سیاسی

قتل‌عام مردم اَکَد

به فرمان کورش یا نبونید؟

در کتیبه «رویدادنامه نبونید و کورش بزرگ» که از آخرین نمونه‌های سنت رویدادنامه‌نویسی در بابل بشمار می‌رود، عبارتی مبهم آمده که پرسش‌ها و پیچیدگی‌هایی را رقم زده است. نویسنده? رویدادنامه آورده است:  

"هنگامی که کوروش به سپاه اکَـد در شهر اُپـیـس بر کرانه رود دجـلـه حمله کرد؛ مردمان اَکَـد بشوریدند. اما او همه مردمان شهر را از دم بکشت."

برای آگاهی بیشتر بنگرید به: رویدادنامه نبونید و کورش بزرگ در کتاب: تمدن هخامنشی، سیزده گفتار در بررسی‌های هخامنشی،  از همین نگارنده، 1386.

شیوه کوتاه‌نویسی رویدادنامه‌نویسان بابلی موجب خودداری از شرح و توضیحات بیشتر در پیرامون این واقعه شده است. در عبارت بالا، آشکار نیست که مردمان بابل علیه چه کسی شوریدند و چه کسی مردمان شهر را قتل‌عام کرد.

خانم اولمستد در این باره آورده است که: "کورش نبرد دیگری در اوپیس کنار دجله نمود و مردم اکد را با آتش سوزاند."

اومستد، ا. ت.، تاریخ شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه دکتر محمد مقدم، چاپ سوم، انتشارات امیرکبیر، 1372، ص 68 و 69.

جان مانوئل کوک نیز روایت می‌کند که: "کوروش در نبردی در اوپیس بر مردم پایتخت کهن اکد پیروز می‌شود و آنان را با آتش و کشتار عام نابود می‌کند."

مانوئل کوک، جان، شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، انتشارات ققنوس، 1384، ص 64. (یادآور می‌شود که استاد ثاقب‌فر در پیشگفتار خود بر کتاب و نیز در پانویس‌های گوناگون خود، انتقادها و اعتراض‌هایی را به روش تحقیق و بی‌طرفی مؤلف بیان نموده است.

استنباط استاد پرویز رجبی از این واقعه مقداری متفاوت است: "کورش پس از پشت سر گذاشتن گوتیوم از رودخانه دیاله گذشت و به پای دیوار میان دجله و فرات رسید، که شهرهای اُپیس و سیپار را در دو سوی خود داشت. اُپیس به تصرف در آمد و به آتش کشیده شد."

رجبی، پرویز، هزاره‌های گمشده، جلد دوم، انتشارات توس، 1380، ص 136.

نگارنده به هنگام ترجمه متنِ رویدادنامه از هرگونه داوری خودداری کرد و صرفاً نکات مبهم را در میان علامت پرسش نهاد. اما به چند دلیل بر این پندار است که فرمان کشتار را نبونید صادر کرده و شهری که مردمانش قتل‌عام شده‌اند، شهر بابل بوده است و نه شهر اُپیس/ اوپیس.

برای این تحلیل، ابتدا نظری به متن رویدادنامه بیفکنیم و از میزان بی‌طرفی یا جانبداری نویسنده از هریک از طرفین نبرد آگاه شویم. آیا چنین جانبداری وجود دارد؟ به گمان نگارنده، متن رویدادنامه (دستکم در باره کورش) بدون هیچگونه جانبداری یا عناد است. او از یک‌سو به غارت هگمتانه و لیدی به دست کورش اشاره می‌کند و از سوی دیگر به اهتمام کورش برای حفاظت از نیایشگاه‌ها و آیین‌هاای آن و نیز پیمان صلح و آشتی با همه مردمان شهر:

"کوروش، بسوی کشور هَگمَتانه پیش تاخت. سرای پادشاهی را تصرف کرد. سیم و زر، و دیگر کالاهای گرانبهای کشور هگمتانه را به غنیمت برگرفت و به اَنـشـان برد". "کوروش شاه پارس، سپاهش را فراخواند و بسوی کشور لیدی پیش تاخت. شاه آنجا را بکشت و دارایی‌های او را بگرفت". "نگاهبانی از نیایشگاه اسگیله به سپرهای گـوتیان سپرده شد تا مبادا هیچیک از سپاهیان به درون اسگیله و دیگر بناهای آن راه برند". "کورش با مردمان شهر، پیمان صلح و آشتی گذارد. کورش به همه مردمان بابل، پیام درود و شادباش فرستاد".

پرسش‌هایی که از متن مبهم رویدادنامه در باره قتل‌عام مردم مطرح می‌شوند، عبارتند از:

1- منظور از «اکد» در جمله «مردمان اکد بشوریدند» کدام شهر است؟

2- مردمان اکد علیه چه کسی شوریدند؟

3- چه کسی فرمان کشتار مردم اکد را صادر کرد؟

کلید همه پرسش‌ها در نخستین پرسش نهفته است. نام‌های «بابل» و «اکد» همواره بجای یکدیگر بکار می‌رفته‌اند و معنا و مصداقی یکسان داشته‌اند و هنوز نیز دارند. این دو واژه بطور همزمان برای نامیدن کشور بابل/ اکد، شهر بابل/ اکد، زبان بابلی/ اکدی و نیز خط بابلی/ اکدی بکار می‌رفته است.

چنانکه از متن رویدادنامه و نیز از متن منشور نبونید دریافته می‌شود، مردمان بابل/ اکد از فرمانروایی نبونید و دخالت او در آیین‌هاای مردمی ناراضی بوده‌اند. هنگامی که کورش به «سپاه اکد» در «شهر اپیس» حمله می‌کند، مردم پایتخت، فرصت را غنیمت می‌دانند و علیه حاکم وقت (یعنی نبونید) شورش می‌کنند. منظور از مردمان اکد، ظاهراً نمی‌تواند ساکنان شهر اپیس باشد، چرا که در این متن و در هیچ متن دیگری، نام اکد به عنوان یک شهر، جز برای نامیدن شهر بابل بکار نرفته است. نویسنده رویدادنامه نیز همین شیوه را بکار برده و نام‌های اپیس و اکد را آشکارا از یکدیگر تفکیک کرده و هر دو را مستقلاً بکار برده است.

از سوی دیگر، مردمی که در معرض حمله دشمن هستند، در برابر قوای مهاجم «شورش» نمی‌کنند، بلکه در برابر آنان «مقاومت» می‌کنند. حتی اگر این شورش در اپیس اتفاق افتاده باشد، شورشی علیه حکومت بابل/ اکد بوده است.

اگر مردمان شهر بابل/ اکد شوریده باشند، بدیهی است که این شورش علیه حاکم وقت بوده است و نه علیه سپاهی که هنوز به شهر آنان وارد نشده است. به همین ترتیب، کسی که فرمان قتل‌عام شورشگران را صادر می‌کند، فرمانروای وقت شهر و کشور (یعنی نبونید) است که در متن کتیبه «او» خطاب شده است. حتی اگر یکی دیگر از عاملان حکومت این دستور را صادر کرده باشد، با اشاره کوتاه «او» که به کلی نامفهوم و بی‌معنا می‌شد، خطاب نمی‌گردید.

همچنین بدیهی است که کورش نمی‌توانسته است به قتل‌عام مردمان شهری فرمان داده باشد که هنوز بدان وارد نشده و هیچگونه قدرت و اختیاری در آن ندارد.

به گمان نگارنده، در عین حالی که نمی‌توان از تصمیم هیچیک از جهانگشایان و از جمله کورش برای حمله به یک کشور مستقل دفاع کرد، اما به موجب رویدادنامه، هیچگونه دلیل روشنی برای دست‌داشتن کورش در قتل‌عام مردم شهر اپیس یا شهر اکد در دست نیست.

منبع: غیاث ابادی

ظهور کوروش و آغاز تأثیرگذاری پارسیان بر معادلات جهان قسمت چهارم

استاد "محمدعلی اسلامی ندوشن" در اظهارنظری که از شخصیتهایی ایشان بدور است ، می نویسند :

«اگر پارسیان نیز مانند شهروندان آتن می خواستند وقت خود را به مباحثه و رأی گیری  و نشستن توی تئاتر سپری کنند ، نظم سرزمینی که به پهناوری یک قاره بود به هم می خورد و آسایش و امنیت ده ها قوم که تحت اداره آن بودند ، مختل می ماند» (محمدعلی اسلامی ندوشن ، ایران لوک پیر ، برگه های 38-39)

عجیب است که به اینجا برسیم که مشارکت همگانی و دموکراسی تقبیح میشود و دیکتاتوری پسندیده ؛ و چه با افتخار هم بازگو میشود ! چنین عقیده ای واقعاً خطرناک است ، عقیده ای که برای رسیدن به هدف (حفظ تمامیت امپراطوری) ، ابزار توجیه میشود (سرکوب ، فریب و پروپاگاندا) . پس با توضیحات دکتر اسلامی ندوشن لابد دریافتیم که امپراطوری ایران به قول آقای بدیع اگر هم ثباتی در "ایرانی گری" (که تعریف دقیقی هم ندارد و معلوم نیست مادهای ناراضی و دیگر اقوام را هم شامل میشود یا فقط "اشراف پارسی" را شامل میشود) داشت ، به واسطه درخشش لبه های شمشیر و نیزه های لشکرهخامنشی بود که اقوام زیرپرچم ماندند. ولی آیا اوضاع حتی در دوره هخامنشی هم یکدست پیش می رفت ، از نوشته های کتزیاس و گزنفون دو مورخ یونانی در لشکر دو برادر پارسی که بر سر سلطنت با یکدیگر جنگیدند ، می توانیم دریابیم که آن امپراطوری آنطورها هم که آقای بدیع میگوید چندان برپا نبوده ،

گزنفون می نویسد :

«همه ساکنان آسیا با دیدن چنین کردارهایی –خبط و خطاهای گسترده در حکومت مرکزی- خود را به دست بی ایمانی و قانون شکنی رها کرده اند ، زیرا وقتی سران کشور چنین باشند زیر دستان علی الاصول به همین راه کشیده میشوند ، و بدین سبب است که تنزل اخلاقی در نزد آنان چنان است که هرگز در گذشته نبوده ...بنابراین کسی که با آنها سر جنگ دارد می تواند به دلخواه خود کشور آنها را درنوردد ، بی انکه نیازی به نبردکردن داشته باشد ، و این مجازات بی ایمانی آنهاست در رابطه با خدایان ، و بی عدالتی آنها در رابطه با مردم ... به جسم خویش آنگونه که در گذشته می پرداختند امروز نمی پردازند ، توضیح آنکه در نزد آنان قاعده آن بود که اخ و تف نیاندازند و خلط بینی را نگیرند ولی اکنون کار بدنی که خلط ها را از میان بردارد در هیچ کجا مورد نظر نیست ، در گذشته قاعده برآن بود که بیشتر از یک غذا در روز نخورند ، ولی اینکه عده ای به همراه کسانی که آن غذا را در صبح صرف می کنند شروع به خوردن میکنند و از خوردن و آشامیدن باز نمی ایستند تا ساعت صرف شام کسانی که شامگاه دست به اطعام می برند ! رسم و آئین آنها -ایرانیان- را ممنوع می داشت که لگن برای ادرار به مجالس ضیافت بیاورند ، بی تردید به این حساب که انسان چون کم بنوشد ، تن و روان از تلوتلو خوردن مصون خواهد ماند ، اکنون نیز این ممنوعیت برجای خود است ولی به اندازه ای در باده نوشی افراط میکنند که بجای آنکه لگن به نزد آنها آورده شود ، خود ِ آنها را –از شدت مستی- بر دوش به بیرون می برند ! آموزش و تربیت اطفال نیز مورد غفلت قرار گرفته است .. امروز به وضوح دیده میشود که برنده دادرسی –نزد قاضی- کسی خواهد بود که رشوه بیشتری داده است ! ایرانیان خیلی بیشتر از زمان کوروش زن-صفت شده اند ! ... ایرانیان به خود می بالند که هرچه بیشتر جامهای متعدد داشته باشند ، ولی از اینکه این جامها از طرق نامشروع تهیه شده باشد ، ابداً شرم ندارند و تا بدین حد آزمندی و بی حسابی در نزد آنها شیوع پیدا کرده است ... در گذشته رسم برآن بود که کسانی که مالک زمین بودند ، سواران مورد احتیاج جنگی را از آن بیرون می آوردند درحالیکه مردانی که مرزها را پاسداری میکردند حقوقی دریافت می داشتند ، اما اکنون دربانها ، نانواها ، آشپزها ، آبدارباشی ها ، کیسه کش ها ، خدمتگارهایی که مآمور آورد  وبرد غذا و خواباندن و بیدارکردن اربابها هستند ، پیشخدمتهایی که کارشان سورمه کشی و بزک صورت و سایر آرایشها است ، اینها هستند کسانی که سران کشور ، آنها را به جای سوارها میگمارند ، این عده تشکیل سپاهی می دهند لیکن یک سپاه نمایشی که به هیچ دردی در جنگ نمی خورد ، گواه این ادعا آن است که اکنون دشمنان آنها آسانتر از دوستانشان در کشور در رفت و آمد می باشند ... خلاصه کلام آنکه ایرانیها چون خود دانند که در کار جنگ چندمرد حلاج اند ، به فرو دستی خود تسلیم شده اند و از این روست که هیچ یک از آنان از این پس به میدان نبرد نمی رود مگر آنکه یک یونانی در کنار خود داشته باشد ، خواه این جنگ برضد هموطنانش باشد و یا بر ضد یونانیان»

آیا این حال و روز نکبت بار و فلاکت ِ مملکتی که اوضاع دوران قاجار را یادآور است ، واقعاً به ادعای آقای بدیع بی هیچ خدشه ای راه "تمدن ایرانی" را با افتخارتر از تمام دنیا میپیموده است ؟!

دکتر بدیع هنگامی که با افتخار سخنان افلاطون کبیر در قوانین را با هول و افتخار برای تمجید از کوروش یا ایران می نوشتند این قسمت را ندیدند :

«اگر پس از آن ایرانیان در سراشیبی انحطاط متوقف نشده اند از آن جهت است که با ربودن بیش از حد آزادی از ملت ، و از حد گذراندن خودکامگی سروران ، احساسات دوستی دوجانبه و اشتراک منافع را ضایع کرده اند ، هنگامی که این احساسات ضایع شد دیگر خیر رعایا و ملت آنچیزی نیست که از تصمیم رؤسای قوم حاصل میشود که اندیشه ای جز استوار کردن شخص خویش درسر ندارند» (یونانیان و بربرها ، ترجمه آرام ، برگه 126-127) 

امیرمهدی بدیع می نویسد : «هیچکس نمی خواهد بفهمد که آنچه در ایرانیان قدیم ، مایه عیب جویی و خرده گیری یونانیان شده است ، همان چیزهاست که ملتهای فقیر در آن باره ، ملتهای ثروتمند را سرزنش می کنند و همان چیزهاست که ملتهای محروم با بانگ بلند ، ملتهای مرفه را از داشتن آنها در معرض انتقاد قرار می دهند و آنرا تجمل پرستی می خوانند»(ج1 ، برگه 42)

آیا واقعاً چنین است یا باز شاهد مداحی پرطمطراق دیگری از سوی بدیع هستیم ؟ آیا آقای بدیع می تواند بفهمد که پارسیان اگر هم به ثروتی رسیدند این ثروت از طریق لیدیا و مصر و بابل و خراجگذاریها و مالیاتهایی - که موقتاً در دوره بردیای(راستین یا دروغین) متوقف شد – که ساتراپی ها و استانهای امپراطوری به اکباتان و شوش می پرداختند ، تأمین شد ؟ آیا ایشان این مطلب هرودوت را خوانده اند که پارسیان چگونه بودند ،

این حال و روز واقعی قوم پارسی از زبان یکی از اهالی لیدیا بوده است :

« [ای کرزوس] بر ضد قوم و ملتی قصد جنگ داری که شلوار چرمین می پوشند و دیگر آنکه جامه های ایشان نیز از همان جنس و سرزمین آنها به قدری خشک و خالی است که فقط به آنچه فراهم میشود اکتفا می کنند ، هیچگاه آن مقداری هم که خواستارند نمی یابند ، ایشان شراب نمی نوشند آب تنها نوشابه آنهاست و هیچ محصول مرغوبی در کشور آنها بدست نمی آید ، و حتی انجیر برای تنقل ندارند و بر فرض که - تو ای کرزوس - چنین مردمی را مقهور سازی غلبه بر ایشان برای تو چه سود ؟ و می دانی که آنها چیزهای قابل توجهی هم ندارند تا لایق تصرف باشند ؟! »(کتاب اول :45)

این همان پارسیانی هستند که لیدیاییان حتی آنرا لایق تصرف هم نمی دانستند ! همان پارسیانی که کرزوس زمانیکه غارت شهرش به دستور کوروش را می بیند رو به کوروش میگوید :

«ایرانیان غرور دارند اما بی بضاعت و فقیرند»(کتاب اول :54)

اینک به یمن خزانه ها و ثروتهای بابل  ، مصر ، لیدیا و فنیقیه ، و در روزی که آقای اسلامی ندوشن میگوید در یونان انتخابات برای گزینش افراد سیاسی برگزار میشد به سوی این ممالک غنی هم لشکرکشی میشد و غارت میشدند و آقای بدیع که گویا گمان برده اند این ثروتها از آسمان در کیسه هخامنشیان می افتاده پزش را به یونان می دهد ! جالب آنکه در جلد سوم کتابشان بعداً به الکساندربزرگ طلبکارانه معترض میشود که ثروتهای "ما" در شوش و تخت جمشید و شوش چه شد و کجا رفت ؟! توصیه ای که به کرزوس از طرف سولون -حکیم و مرد دولتی خردمند آتن- میشود ، را به آقای دکتر بدیع هم گوشزد میکنم :

«چه بسا توانگران که در حال نکبت و ناراحتی مرده اند و چه بسا افراد متوسط الحال که سعادتمند زیسته اند و سعادتمند از دنیا رفته اند» (کتاب اول :30)

آری براستی حق با سولون بود ، "توانگران پارسی" همواره یا در نبرد می مردند یا به تیغ برادران و خواجه سرایان درباری خود ، ولی "متوسط الحالان آتنی" در کمال احترام و آرامش و فرهیختگی و علم و ادب و فرهنگ جان می سپردند و نامشان در ردیف "نیمه-خدایان" (منظور "به نیکی") برده می شد.  

هرودوت در کتاب اول در بخش بابل می نویسد که :

«برای چهارماه سال مواد مورد لزوم دستگاه شاهنشاهی پارس از سرزمین بابل فراهم می شد ، سایر نقاط آسیا مصرف هشت ماه دیگر را فراهم می ساخت ، همین نکته نشان می دهد که منابع آشور بالغ بر یک سوم منابع سرتاسر آسیا است» (کتاب اول : 94)

ثروتهای هخامنشیان که گویا آقای بدیع پس از 2000 سال برای بازپس گرفتن آنها تمایل نشان داده اند از راه همین غارت و باج و خراج مصرو بابل و لیدیا و فنیقیه و ملل دیگر بدست آمده بود. یکی از مسائل بسیار رایج بخصوص در مورد کوروش آیات بخصوصی در عهد عتیق است که در آن از کوروش دوم به نیکی یاد شده است ، بایستی توجه داشت که طبق ادعای یهودیان ، کتب دینی ایشان توسط بخث النصر (که بابل در زمان وی شاهد شکوهی ویژه بود) بکلی نابود شده است و عهد عتیق به مروز زمان تکمیل شده است ، در واقع بایستی توجه داشت که این سخنان ، سخنان خداوند یا حتی موسی (ع) نیست ، و در طول سده ها به نگارش درآمده است ،

مثلاً در کتاب دانیال نبی به قول "دکتر صفوی" در کتاب "اسکندر در ادبیات" وجود عناصر دوران هلنیسم (بجای عناصر الهی!) در اواخر آن مشهود است.

دکتر "آرچیبالد رابرتسون" در کتاب بسیار وزین "عیسی : اسطوره یا تاریخ" راز تمجید یهود از کوروش را به ما نشان می دهد :

«شاهدی وجود ندارد که یهودیان قرن اول یشوع (Jesus) را یک نام الهی می دانستند ، ولی برای اینکه آن یک نام مسیحایی باشد ، شواهدی داریم . اندیشه مسیحا (یعنی "مسح شده" Christos) نزد یهود سه شکل داشت . در کتابهای تاریخی عهد عتیق ، "مسح شده یهوه" فقط یک پادشاه فرمانرواست . هنگامیکه یهودیان پادشاهی نداشتند و به رعایای امپراطوریهای بابلی ، پارسی و مقدونی تبدیل شدند ، آن عنوان در پیشگوییهای مجهول المؤلف به "رهبری" اطلاق گردید که تجسم آرمان ملی استقلال در آن زمان بود ، در کتاب اشعیا 1:45 حتی کوروش که یکتاپرست نبود "مسیح" یهوه خوانده شده است . همینکه روزگاران یهودیان به تدریج بدتر شد و استقلال کوتاه مدتی که حشمونائیان به دست آورده بودند جای خود را به استیلای رومیان داد ، آرمان مسیحیایی بیش از پیش رنگ فوق طبیعی گرفت . در آن دوره برخی از یهودیان طبعاً انتظار داشتند یشوع ، قهرمانی که بنی اسرائیل را به سرزمین موعود رهبری کرد ، دوباره برای آزادکردن آنان از یوغ رومیان ظاهر شود ، در حقیقت دو مدعی مسیحیایی ، هر یک به شیوه ای ، خواستند نقش یشوع را بازی کنند : تیودا که حدود سال 45 میلادی ، رهبری گروهی را برای عبور از رود اردن پس از خشک شدن برعهده گرفت و یک یهودی مصریکه بین سالهای 52 و 58 میلادی به پیروان خود وعده داد که باروهای اورشلیم به فرمان او فرو ریزند . شواهد دیگری برای این موضوع در پیشگوییهای سیبیلین که در فصل چهارم نقل شده ، در مکاشفه عزرا و شاید در لقب "شهریار حضور" که یهودیان تا زمان حاضر آنرا در دعای سال نو به یشوع اطلاق می کنند یافت میشود . بنابراین عیسای اسطوره ، نه بر یک آئین قربانی ، بلکه بر انتظار یک یشوع "تجدید حیات یافته" پایه گذاری شده است»(برگه های 154-155)

فکر میکنم از متن مشخص باشد که مقامی که به کوروش در عهد عتیق داده شد مقامی از سوی کاهنه و نویسندگان یهود که برخی از آنها "مجهول" هستند ، بود ، مثل مقامی که کاهنه مصر به کمبوجیه و داریوش داده بودند و اصلاً بحث "خداوند" یا "حضرت موسی" و تجلیل آنان از کوروش دوم در میان نیست.

در سالنامه نبونئید ، سال هفتم ، ستون دوم سطر 1-4 میخوانیم :

«کوروش سپس به سوی هگمتانه پیشروی کرد ، این شهر را غارت کرد و غنایم را به انشان برد» (پروفسور ماریا بروسیوس :: سالنامه بابلی)

کوروش دوم فرمان به غارت می دهد (تصویر نمادین)  

چنانچه گذشت از گزنفون نقل کردیم که وی معترض است:

«ایرانیان خیلی بیشتر از زمان کوروش زن-صفت شده اند»

و این یعنی اینکه حتی گزنفونی که علاقه او به کوروش (صغیر و کبیر) بر کسی پوشیده نیست نیز بطور ضمنی کوروش را به "زن بارگی" و در نتیجه "زن صفتی" متهم می کند ، در واقع اگرچه گزارش بخصوصی از هرودوت ، کتزیاس و گزنفون در مورد حرمسرای کوروش و تعداد زنان عقدی و غیرعقدی آن وجود ندارد ولی از سخنان افلاطون می توانید دریافت که وجود چنین حرمسرایی برای کوروش بسیار محتمل بوده است :

«گمان می کنم کوروش با اینکه سرداری بزرگ و میهن پرست بود به تربیت فرزندان و اداره امور خانه خود اعتنایی نداشت ، او از جوانی همه عمر خود را در میدان جنگ و در میان سربازان گذرانده و فرزندان خود را به زنان سپرده بود ... آری تربیتی زنانه به دست به دست زنان درباری که بتازگی در ناز و نفعمت غوطه ور شده بودند و دور از شوهران به سر می بردند زیرا شوهران چنان سرگرم جهانگیری بودند که وقتی برای رسیدن به امور خانواده نداشتند(**)  ، پدر گله های بیشمار از گاو و گوسفند و حتی گله های انبوه از آدمیان (!) و ثروتی بیکران اندوخت ، ولی فرزندانش که می بایست روزی همه آن ثروت را به ارث ببرند کوچکترین بهره ای از سجایای گذشتگان خود بدانگونه که در ایران مرسوم بود نبرده اند ، ایرانیان قومی گله دار و فرزندان سرزمینی کوهستانی بودند و در پرتو آداب و رسوم خاص ، شبانانی هوشیار و نیرومند بار می آمدند و در روز ضرورت سختیهای میدان جنگ را بآسانی تحمل می کردند ولی کوروش غافل از اینکه فرزندانش در زیر دست زنان و خواجه سرایان به روشی دیگر پرورش می یابند و بی آنکه کسی را یارای آن باشد که پندی به آنان دهد به سوی تباهی می روند ، چون کوروش درگذشت فرزندانی که در ناز و نعمت بزرگ شده و به لجام گسیختگی خو گرفته بودند به قدرت و ثروتی که از پدر بازمانده بود روی آوردند ، نخست یکی از آنان چون نمی توانست تقسیم قدرت را میان همه برادران تحمل کند دیگران را از دم شمشیر گذراند ، سپس خود به سبب افراط در می خوارگی دیوانه شد ... در اینجا حق داریم روی به داریوش کنیم و بگوییم ای داریوش ، چرا از غفلت و اشتباه کوروش پند نگرفتی و خشایارشا را به حال خود واگذاشتی تا مانند کمبوجیه تربیت یابد»(افلاطون ، قوانین :694-695)

**هنگامیکه به قسمت مورد نظرسخن افلاطون که با "**" نشان داده ام رسیدم یاد کتاب پلوتارک و سخن یکی از پادشاهان به فیلیپ (پدر الکساندر کبیر) افتادم ، الکساندر بواسطه عذری از دست پدرش فیلیپ ناراحت شده بود و به نشانه قهر همراه با مادرش "المپیاس" به جنگل رفته بود ، پادشاه همسایه به فیلیپ ِ مقدونی میگوید :

«تو که از اداره امور خانه خود عاجزی چگونه می خواهی به آسیا لشکر بکشی ؟ »

خوشبختانه این سخن در فیلیپ اثر کرد و زندگی آنان به حالت عادی برگشت و جهان چنان متحول شد که دیدیم ، ولی درایران به سبب جایگاه شاهخدایی ِ امپراطوران کسی جرأت نداشت چنین سخنانی را به شخص اول مملکت بگوید و در نتیجه امپراطوری از همان ابتدا و تا ثریا به بیراهه و کجی رفت ؛ تا جایی که زمانیکه پایان امپراطوری هخامنشی سر رسید همه اقوام زیر سلطه ، نفس راحتی کشیدند که از اتوریته دیکتاتوری پارسی رهایی یافتند.

"پروفسور هیگنت" می نویسند :

«نظام سیاسی ایرانیان از نوع استبداد مطلق ِ مشخصه حکومت های مشرق زمین بود که "شاه بزرگ" برتر از همه چیز به شمار می آمد »

در زمامداری کوروش دوم ملتهایی که در برابر کوروش مقاومت نمی کردند یا کمتر مقاومت می کردند معمولاً معابدشان در امان می ماند ، برخی اینرا به تساهل دینی" کوروش نسبت می دهند ولی یک نظریه بسیار جالب هم در این مورد وجود دارد که برپایه آن :

«بعضی از محققان .. معتقدند که کوروش بدان علت نسبت به ادیان دیگر نظر خوش و موافقی داشت که آن ادیان و مذاهب در مقابل دین خودش پیشرفته و قابل اعتبار بودند » ( "آیین مغان" ، هاشم رضی ، برگه 155)

فقره بسیار معروفی در کتاب "ایرانیان" اثر آیخیلوس (آشیل) وجود دارد بدین مضمون : «کوروش برگزیده بخت قدرت را به دست گرفت و صلح و آسایش را به مردم خود ارزانی داشت ، او لیدیه را گشود و فریقیه ، و سراسر ایونیه را به اطاعت درآورد ، و همواره دست خدایان همراهش بود ، زیرا که سرشار از فرزانگی بود» ("لوک پیر" ، محمدعلی اسلامی ندوشن ، برگه 124)

تمام افراد از محققین تا مقلدینشان در مورد این فقره هیچ توضیحی نمی دهند و خواننده گمان می کند این مطلب از زبان خود ِ آشیل (این آشیل شاعر بود و در نبردهای ماراتون و سالامین حضور داشت و با آشیل بزرگ ، قهرمان یونانی نبرد ترویا تفاوت دارد) بیان میشود ، در حالیکه آشیل این مطلب را از زبان «روح داریوش» بازگو میکند. همه اینها هم بخاطر این است که آشیل همانند یونانیان (هرودوت و کتزیاس) گمان میکرد داریوش به خاندان کوروش وفادار است و از آنجایی که خود این یونانیان در صداقت و درستی بی نظیر بودند ، نمی توانستند چنین خیانت عظیمی از سوی یک پارسی به پارسی دیگر (داریوش به کوروش) را باور کنند و در پندار خود داریوش را وارث قانونی تاج و تخت می دانستند.  ولی در کتاب اول هرودوت ماجرای خواب - بسیار مهمی برای تاریخ پژوهان - را بیان میکند که بواسطه آن رؤیا ، کوروش پریشان شده بود :

«پس از رودخانه جیحون ، هنگامیکه کوروش در سامان ماساگتها در خواب بود پسر ویشتاسپ را در خواب دید که دوبال در شانه اوست که یک بالش بر آسیا و بال دیگرش بر اروپا سایه انداخته است ، فرزند ارشد ویشتاسب ، نواده ارسامس ، ار دودمان هخامنشی ، نامش داریوش و در آن موقع بیست ساله بود و هنوز به سن و سال خدمت نظامی نرسیده بود ، وقتی کوروش بیدار شد راجع به خواب خویش سخت بیمناک گشت و چنین استنباط کرد که واقعه بسیار بغرنجی در پیش است ... پس ویشتاسب را فراخواند و به قصد گفتگو او را به کناری کشیده اظهار داشت : ای ویشتاسب بر من عیان شده است که فرزندت ضدمن و تخت و تاجم خیال فتنه دارد ... ارشد فرزندانت را با دو بال بر شانه ، در خواب دیدم که با یکی بر اروپا و با دیگری بر آسیا سایه انداخته است بی شک تأویل این خواب آنست که او ضد من اندیشه طغیان دارد»(کتاب اول:101)

کوروش در واقع درست فهمیده بود و ظنش کاملاً دقیق بود ، چنانچه اکثر محققین امروز دریافته اند داریوش بسیار زیرکانه به تاج و تخت و میراث او خیانت کرد و بردیا پسر حقیقی کوروش را کشت و با کودتا اورنگ پارسی را تصاحب کرد ، در این دوره دستگاه پروپاگاندایی داریوش با قویترین دستگاههای پروپاگاندایی امپراطوری روم برابری می کرد. هرودوت در ادامه خواب صادقانه کوروش را به "نحوی بی ربط" اینگونه تعبیر می کند :

«هرچند کوروش راجع به سوء قصد داریوش تردیدی نداشت ولی معنی واقعی خوابش آن نبود که وی می پنداشت ، بلکه خواب الهامی آسمانی و حاکی از این خطر بود که او بزودی در همانجا درخواهد گذشت (!) و روزی تاج و تختش نصیب داریوش خواهد گشت»

داریوش در سنگنبشته بغستان بسیار هوشمندانه طرح یک اتوریته جدید از کوروش به خودش را پی ریزی میکرد ، در دربار از مهر سلطنتی کوروش اول (پدربزرگ کوروش دوم : کوروش کبیر) برای کارهای بی ارزش و دونمایه مثل تحویل گوشت استفاده میکرد (پروفسور ویسهوفر ، قیام گئوماته و آغاز پادشاهی داریوش اول ، فصل "داریوش غاصب") در واقع در وجود داریوش "درایت و بی رحمی" به نحو متوازنی تقسیم شده بود ، همچنانکه پروفسور بروسیوس میگوید سنگنبشته بغستان منبع گزارش یونانیان در ماجرای داریوش و بردیای دروغین است ، این بسیار مهم است که ما بدانیم تمام محققین حتی شاپور شهبازی متفق القولند که "کمبوجیه" اجاقش کور بود و در نتیجه سلطنت از سوی او نمی توانست ادامه پیدا کند ، تنها "بردیا" پسر کوروش و برادر کمبوجیه که ظاهراً در مهارتهای نظامی و فردی از کمبوجیه برتر بوده می توانسته است وارث تاج و تخت شود پس سوء قصد به جان او از سوی داریوش بسیار محتمل است ، هرودوت با اینکه به "تشابه ظاهری" و حتی "تشابه اسمی" بردیا و "برادر مغ (که مدعی سلطنت میشود)" (کتاب سوم : 208) واقف بود ، ولی هیچگاه درنیافت که در واقع شباهت چهره و نام آن مغ با بردیا به این خاطر بوده است که وی همان "بردیا" پسر واقعی کوروش بوده است و آن مغ اول که احتمالاً دوست بردیا و وفادار به خاندان سلطنتی بوده ، راه بردیا را برای کودتا بر کمبوجیه فراهم کرده بود ، داریوش بگونه ای پوپولیستی در امپراطوری چو انداخت که کسی که حکومت میکند و خود داریوش او را کشته است مغی شبیه به بردیا بوده است نه بردیا (!) شاید اوج قدرتنمایی داریوش برای تحقیر کوروش ، تصویر متأثر کننده سنگنبشته بغستان -بیستون- باشد که داریوش بر روی جسد بردیا پسر کوروش پا می گذارد :  

بغستان-بیستون : داریوش اول به نشانه هژمونی سلطنت خود بر بردیا پا می گذارد

آدرس منبع: ارغنون
 

ظهور کوروش و آغاز تأثیرگذاری پارسیان بر معادلات جهان قسمت سوم

پروفسور بروسیس گاهنامه نبونئید را اینگونه برمی شمرند که تقریباً ماجرا را روشن می سازد :

« [ سطرهای 13-12 ] در ماه تشریتو (سپتامبر/اکتبر=مهر) وقتی کوروش جنگ کرد در اوپیس (ساحل؟) دجله بر ضد سپاه اکد ، مردم اکد [ سطر 14 ] عقب نشینی کردند . او غارت کرد (و) مردم را کشت . در روز چهاردهم سیپار تصرف شد بدون جنگ [ سطر 15 ] نبونئید گریخت . در روز شانزدهم(12 اکتبر=20 مهر) اوگبارو فرمانروا گوتی و سپاه کوروش [ سطر 16-17 ] وارد بابل شد بدون جنگ.» (گاهنامه نبونئید ، ستون 3 ، سطرهای 12-17)

کتاب “The Persians” اثر Maria Brosius چاپ انتشارات روتلج (Routledge , Great Britain) به سال 2006 بازمی گردد و در نتیجه با آخرین تحقیقات زبانشناسی و تاریخی مطابق است .

ایشان در ادامه می نویسند :

«شاه نبونئید در مواجهه با چنین نمایش قدرتی به بابل گریخت که در آنجا اسیر و زندانی شد.بابل نیز مانند سیپار تسلیم کوروش شد. در 29 اکتبر(هفتم آبان) 539 کوروش با تشریفات رسمی وارد بابل شد و خود را شاه جدید ِ آنان خواند که با حمایت خدای شهر یعنی مردوخ (مردوک) قدرت را به دست گرفته است»(برگه 24)   

مسیرحرکت کوروش دوم به اپیس و بابل  

گریسون مینویسد :

«پس از نبرد (قتل عام اپیس) ، ارتش پارسی بابلیان شکست خورده را چپاول کردند»

(Grayson, Assyrian and Babylonian Chronicles. Locust Valley, NY: JJ Augustin, 1975)

"لیسبت" در کتاب بسیار جالب "کاهن و شاه بزرگ : روابط معبد-دربار ، در امپراطوری هخامنشیان " می نویسد :

« کوروش مسیرش را در امتداد رودخانه به اپیس ادامه داد ، ارتش بابلی شامل مردم و ارتش اکد که از شهر دفاع می کرد ، فرار کرد . کوروش شهر آنجا را تخریب و شهر را غارت کرد و ساکنین ِ باقیمانده را ذبح کرد ... محوطه معبد اسگیله در برابر حمله پارسیان مقاومت کرد ، این همان کاری را که در اپیس انجام شده بود تلقین میکرد ، ذبح و قتل عام تمام مدافعان اسگیله » (برگه 24 )

وی در پاورقی می نویسد که :

غارت شامل خدایان شهر هم میشده است. در بن مایه بزرگ دیگری ترجمه ای اینچنینی به چشم می خورد : «در ماه تیشری ، زمانیکه کوروش در اپیس در رود دجله علیه یگانهای اکدی جنگ کرد ، او مردم اکد را بوسیله یک حریق بزرگ نابود کرد ، او مردم را به مرگ برد»

  Raymond Philip Dougherty, Nabonidus and Belshazzar, (Yale Oriental Series Researches, Vol. 15. New Haven, Conn: Yale University Press, 1929, pp. 169-170. http://www.amazon.com/Nabonidus-Belshazzar-Neo-Babylonian-Oriental-Researches-Volume/dp/B000M9MGX8  

پروفسور ویسهوفر در کتاب وزین و معروفشان "ایران باستان" ، سالنامه بابلی را اینطور ترجمه میکنند :

«در ماه تیشری ، زمانیکه کوروش در "نبرد اوپیس" در سواحل دجله علیه ارتش اکدی جنگید ، مردم اکد [سربازان] عقب نشینی کردند ، او [سیروس] به غنیمت برد و مردم اسیر را کشت» (برگه 50 از متن اصلی)

خانم پروفسور "آملی کورت" نیز در کتاب معروف خود "هخامنشیان" لوح بابلی را اینگونه ترجمه می کنند :

«در ماه تیشری ، زمانیکه کورش در اوپیس واقع در ساحل دجله با ارتش بابل نبرد کرد، مردم اکد عقب نشستند و او [کوروش] به تاراج و کشتار مردم پرداخت»

(برگه 41 از ترجمه فارسی »

"جیمز ماکسول" در کتاب "تاریخ اسرائیل باستانی" می نویسد :

«در سپتامبر 539 (ق.م) ارتش بابلی در اپیس شکست خورد و شهر باستانی ِ اکد تخریب شد و سکنه آن بوسیله کوروش ذبح و قتل عام شدند»(برگه 439)

کوروش در سرحدات شرقی و غربی حکومت خود دو نمونه به یاد ماندنی برجای گذارد ، نمونه اول در سرحدات غربی تخریب و کشتار بربرانه اوپیس است و نمونه دوم که در سرحدات شرقی روی داده و بنده ندیدم تابحال ایرانیان بدان اشاره کرده باشد با خاک یکسان کردن شهر کاپیسا یا بگرام-احتمالاً حوالی قندهار یا سمرقند-  است ،

در کتاب "تاریخ باستان کمبریج : پارس ، یونان و مدیترانه غربی" نکته مهمی درج شده است :

« اینکه شاه پارسی (کوروش) شمال را از طریق آراکوسیا طی می کرد ، بوسیله یک جمله در "تاریخ طبیعی پلینی" تأیید میشود : کوروش شهر کاپیسا را تخریب کرد» (برگه 198)

در واقع جمله "پلینی بزرگ" در کتاب عظیمش "تاریخ طبیعی" واضح است :

«کاپیسا یی که بوسیله کوروش ویران شد»  (Capisa, which was destroyed by Cyrus )

نئارخوس دریاسالار الکساندر ثبت کرده است که :

«کوروش فرماندهی لشکرکشی علیه سرزمین هندی ها را بر عهده گرفت و در حمله بدانسو بخش بزرگی از لشکر خود را به دلیل صحرا و مشکلات راه در گدروسیا از دست داد ، اگر به گزارش های محلی اعتنا کنیم فقط کوروش و تنها 7 تن دیگر از کل لشکر باقی ماندند»

کوروش کرانه های شرقی و دراگیان ، آریان ، آرخوتی ("کاپیسا" در آرخوتی) ، گدروسیان و گندریان و جنوب کابل در رود سند را فتح کرد و باج و خراجهایی را به اکواکاس در شمال کابل تحمیل کرد ، در گذر از صحرای گدروسیا به سمت هند دچار مشکل شد ، آریاسپی ها  همسایه گدروسیان - که بخاطر کمک به کوروش بعداً "نیکوکاران" نامیده شدند - 30 هزار واگن آذوقه برای او می فرستند ،

آریانوس میگوید این آریاسپی ها بعداً کوروش را در حمله به سکاها کمک کردند.

زمانیکه کوروش عزم ماساگتها و سکاها میکند ، ظاهراً به دلیلی که هرودوت ذکر نکرده است اما از حوادث رخ داده برای کوروش در شرق می فهمیم که سپاه او به حداقل میزان کاهش یافته و کوروش می بایست با روش های نرم تری به فتوحات خود ادامه می داد ، به ملکه ماساگتها به نام "توموروس" پیام می دهد و طالب ازدواج با او میشود ( عملی که گویا بعدها داریوش هم از آن خواست پیروی کند ) ملکه سکاها به نیت کوروش پی می برد و حتی باز به دلیلی که هرودوت ذکر نکرده یعنی به دلیل "تلفات جانی بسیار زیاد ارتش کوروش در صحرای گدروسیا" از مواجهه با ارتش تلقلیل یافته کوروش که با ارتش "نیکوکاران" (Benefactors) قوت یافته بود ، بیم به خود راه نمی دهد و برای او پیغامی بدین مضمون می فرستد :

«ای پادشاه مادی ها ، تو را نصیحت میکنم که از این کار دست بداری ، چون به هیچ روی جای اعتماد و یقین نیست که اقدام تو سرانجام مطلوبی داشته باشد . به فرمانروائی بر قوم و ملت خویش خرسند باشد و سلطنت مرا نیز بر طایفه خودم روادار ، افسوس که حرفم را نخواهی شنود زیرا به آنچه کمتر از همه چیز توجه داری زندگی در صلح و صفا است.»(کتاب اول : 99)

نزاع میان این دو درمیگیرد ، ابتدا پسر توموروس با فریب به دست کوروش می افتد و سپس خودکشی میکند ، بعد خود کوروش در میدان جنگ از پا درمی آید ، سر کوروش از تنش جدا میشود و ملکه توموروس سر او را در تشتی از خون می گذارد. توموروس پیشتر به او اخطار کرده بود که :

«پندم را بپذیر و او (فرزندم) را رها کن و بی این که زیان ببینی از بوم و بر ما دور شو . اگر چنین نکنی به ایزد خورشید سوگند ، که هر اندازه تشنه ی خون باشی از خون سیرت خواهم کرد" ( قوم های کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران - رقیه بهزادی : 97)

Tomyris به او میگوید : 

«من تهدیدی که به تو کرده بودم را بخوبی عملی ساختم و تو را از خون خودت سیراب کردم»

اکثر مورخین به کشته شدن کوروش در جنگ یا بر اثر زخمی شدن دلالت دارند ، تنها روایت ِ خیالی گزنفون است که مرگی عاطفی را برای او ترسیم میکند که طبق آن در یکی از خیال پردازانه ترین فقرات « کوروپدیا » ، گزنفون میگوید که کوروش شبی در کاخ در پارس آرمیده بود که شبحی vision به دیدگانش آمد که به او فرمان می دهد « آماده باش ! » ، چرا که هنگام فراق است ، کوروش برای استجابت این فرمان آماده شده ، دست به قربانی کردن حیوانات می زند  و سپس پسرانش را که در این هنگام در پیش وی به سرمیبردند ، احضار کرده و به آنها وصیت می نماید.(Cyrodaedia . II , 423)

کتزیاس در مورد مرگ کوروش می نویسد : «6.سه روز بعد از زخمی شدن مرد 7. وی سی سال سلطنت کرد»(فوتیوس ، 39)

"اوزیه بیوس" نیز سلطنت کوروش را چیزی در همین حدود می داند و اعتقاد دارد او در جنگ کشته شد.

"دیودوروس سیسیلی" در مورد پایان کار کوروش دوم می نویسد : «کوروش ، پادشاه پارسیان ، که در زمان خود از دیگر پادشاهان قدرتمندتر بود ، پس از اعزام سپاهی گران علیه اسکیتها -سکاها-، شکست خورده به اسارت در آمد و توسط ملکه این سرزمین مصلوب شد» (کتاب دوم از کتابخانه های تاریخی دیودور ، بند 44)

برسوس کاهن مردوک نیز اعتقاد دارد او در جنگ با پارتیان کشته شد.

چنانچه "پروفسور گیرشمن" در "ایران از آغاز تا اسلام" میگوید ، سکائیه و پارتیان (اشکانیان) از یک قوم بودند.

ما در اینجا تقریباً تمام سیر تاریخی دوران صعود هخامنشی از کوروش دوم را بررسی کردیم .

چنانچه هرودوت میگوید : «پارسها عقیده دارند که منشأ خصومت و دشمنی آنان با یونانیان ، اشغال ایلیون بوسیله یونانیان بوده است»

و باز پیشتر هرودوت می نویسد که :

«پاریس پسر پریام بر آن شد تا دختری را از یونان برباید بدان امید که چون تا آن زمان بازخواستی درکار نبوده ، از آن پس نیز نخواهد بود ، بنابراین هلن را با خود می برد ، یونانیان نخست تقاضای استراداد هلن را می کنند ، ولی پاسخ می شنوند که چون اقدامی برای پس دادن مدا صورت نگرفته است ، هلن نیز بازفرستاده نخواهد شد» این مغالطه ای از سوی ترویا بوده است چون "مدا –دختر پادشاه مدآ- و اروپه-دختر پادشاه فنیقیه-" به خاطر ربوده شده "ایو" –دختر پادشاه آرگوس : یکی از اقوام یونانی- گروگان گرفته شدند ، هرچند بعدها چنانچه هرودوت میگوید فنیقیان برای کم کردن شرم ِ ربودن "ایو" داستانی درست کردند و مدعی شدند ایو خودش به سبب آبستن شدن خود را به دست دزدان دریایی فنیقیه سپرد !

یکی از اشتباهات هرودوت در کتاب اول این است که در ذیل عنوان "عادات پارسیان" می نویسد :

«هیچ قوم و ملتی مثل ایرانیان راه و رسم بیگانه را زود و آسان فرا نمیگیرند ، از میان این نوآوری ها همجنس گرایی است که از یونانیان آموخته اند»(کتاب اول : 75)

ولی هلانیکوس مورخ معاصر هرودوت می نویسد که :

«این بابلیان بودند که رسم همجنسگرایی را در ایران رواج دادند.»(فقره 69)

حال در اینجا بد نیست به فراخور بحث ، به مطالبی از امیرمهدی بدیع در "یونانیان و بربرها" و افلاطون در "قوانین"  بپردازیم و سپس مسئله یهود و کوروش .  بدیع در جلد اول که در واقع سوگنامه و دردنامه کتابش محسوب میشود ابتدا گله میکند که چرا از پیروزی یونانیان بر ایرانیان بعنوان "پیروزی روح بر ماده" و "تمدن بر توحش" که "آینده جهان و آزادی را نجات داده است" یاد می کنند(ترجمه شادروان احمد آرام ، برگه 10)  و می نویسند :

«ایران از بیست و پنج قرن پیش به این طرف همیشه دانسته است که چگونه با فضایل و اخلاق نیک و شکل زندگی ، تمام کسانی را که راه شناسایی آنرا پیدا کرده اند تحت تأثیر قرار دهد . این تمدنی است که در برابر آشور و کلده و مصر فراعنه و حکومتهای آتن و اسپارت و تبای  و تفوق مقدونی و روم و روم شرقی ایستاده و زوال آنها را شاهد بوده است ، بی آنکه چیزی از محاسن و فضایل اساسی خود را از دست بدهد و بی آنکه هیچگاه از اینکه تمدنی ایرانی باشد بازایستد» (ج1 ، برگه های 24-25)

در اینجا پیش از ادامه لازم است سه نکته مهم را به خوانندگان گرامی و پژوهشگران عرصه تاریخ جهان یادآور شوم :

1.اول اینکه هرگاه دیدید یک مورخ یا محقق (چه ایرانی چه اروپایی) برای بازگوکردن سخنان تاریخی ابتدا یک عریضه و گلایه و سخنرانی غرائی ترتیب می دهد ؛ بدانید و هوشیار باشید که تله ای پهن شده است و بلافاصله می خواهد مغالطات مشکوکی را بیان کند و این سخنان جنبه آماده سازی روانی برای پذیرش سخنان بعدی است . معروفترین این مغالطه گران آقایان شاپور شهبازی و امیرمهدی بدیع هستند ، کتب هردوی اینها را که بنگرید به ازای هر چهل خط ، دو سطر تاریخ می بینید و 38 سطر مملو از آماده سازی روانی با تمجید از خودی ها (یعنی آنهایی که فقط از ایرانیان تمجید کرده اند و این یعنی "حقیقت گو" هستند ! ) و توهین و تهمت های گسترده به غیرخودی ها (که راه شناسایی این غیرخودی ها اینطور است که اینگونه مورد خطاب قرار میگیرند : مزدوران غربی ، مداحان اسکندر و یونان و فیلیپ ، قلب کننده تاریخ ، مغرض و توطئه گر ، جاسوسان نفوذی و عبارتهای اینچنینی که بخصوص در کتب این دو تن نامبرده فراوان دیده میشود)

2. نکته دوم اینکه بدانید یک محقق متعصب ایرانی (اخیراً تعداد محققین غیرمتعصب ایرانی رو به افزایش است) از هیچ مورخ یونانی تمجید نمی کند مگر اینکه بخواهد از او برای رد و تکذیب یک مورخ یونانی دیگر کمک بگیرد و سلام هیچ گرگی بی طمع نیست ، در واقع مورخین تاریخ برای پژوهشگران آلت دستی هستند که : "بایستی تنها به وظیفه تاریخی-انسانی خود که آنهم "ستایش ایران" است ، عمل کنند " . افلاطون تا زمانیکه از ایرانیان تمجید می کند "دانشمند بلند پایه" خطاب میشود ولی هنگامیکه از پدران خود در ماراتون به نیکی یاد میکند میشود "جزء یونانیان مغرض و غالی" .

3.هرجا در ترجمه های کتب یونانیان یا ترجمه کتب محققین اروپایی معاصر دیدید تعریف و تمجید از شاهان ایرانی از یکی-دو لغت فراتر رفته و به 3 لغت یا با جملات طولانی به درازا کشیده شد بدانید ادامه داستان را دارید از زبان مترجم میخوانید! این اتفاق در ترجمه های ذبیح الله منصوری ، مرتضی ثاقب فر و رضا مشایخی زیاد اتفاق افتاده است تا جاییکه امروز محققین بی طرف ایرانی ما که ترجمه های ایشان را با اصل آثار مقایسه کرده اند متوجه ناهمخوانی ها و اضافات بسیاری شده اند، "کوروشنامه گزنفون" با ترجمه مشایخی و "تواریخ هرودوت" با ترجمه ثاقب فر و مجموعه "سرزمین جاوید" با ترجمه ذبیح الله منصوری از نمونه های برجسته این دستکاری ها و اضافات هستند.

همانطور که دیدیم از طرف امیرمهدی بدیع بیان شد :

« (ایران) تمدنی است که در برابر (بخوانید کل دنیا ) ایستاده و زوال آنها را شاهد بوده است ، بی آنکه چیزی از محاسن و فضایل اساسی خود را از دست بدهد و بی آنکه هیچگاه از اینکه تمدنی ایرانی باشد بازایستد» (ج1 ، برگه های 24-25)

آیا واقعاً چنین است ؟ آیا  صرف "ثبات" دارای ارزش است ؟ در اینصورت قبایل بدوی از ایران برترند چون ایرانیان پس از تمدن اسلامی به زوال رفتند و پس از هخامنشیان قدم به قدم وسعت امپراطوری آنان کم و کمتر شد تا اینکه امروز حتی از عربستان (تازیان) هم کمتر است ، درحالیکه برخی قبایل امروزی آمازونی یا آفریقایی چندین هزار سال است از "ثبات کامل" برخوردارند. ولی قطعاً آقای بدیع چنین چیزی را در نظر ندارند ،

ایشان بر یک روحیه ایرانی گری که همچون "اثیر" بر بستر تاریخ ایران تا به امروز روان بوده تأکید دارند ، شاید چیزی شبیه به حفظ "هویت ملی" ، ولی آیا مثلاً مصریان یا یونانیان از چنین چیزی بی بهره بودند ؟ آیا به صرف اینکه یونان توسط روم اشغال شد به منظور پایان روحیه ملی یونانیان است ؟ آیا مصریان و بابلیان که در طول 230-250 سال امپراطوری هخامنشی بیش از 6 بار علیه حکومت پارسی به پا خاستند و هربار معابدشان بطور کامل (بجز معابد یهودی) ویران میشد و مردمشان بلافاصله سرکوب میشدند ، از "هویت و تمدن ملی" برخوردار نبودند ؟ "بابل و مصر و لیدیا" شکوهمند که تا پیش از ورود کوروش در بین النهرین بساط تمدنی سترگ برای خود داشتند چگونه است که یکباره با ورود هخامنشیان از صحنه تاریخ خارج میشوند و "بابل و شوش متمدن" میشوند "بابل و شوش شورشی" و مصر فقط دوباره زمانی در عرصه فرهنگ سربر می آورد که "ناجی مصریان" (تلقی خود مصریان) الکساندربزرگ به امپراطوری ایرانیان خاتمه می دهد و اسکندریه روی رونق بخود میگیرد ؟ امپراطوری ایران (از هخامنشیان تا ساسانیان) همواره ملل زیر سلطه شان را با سرکوب و زور تحت انقیاد در می آوردند ، 

ظهور کوروش و آغاز تأثیرگذاری پارسیان بر معادلات جهان قسمت دوم     

کودکان لیدیایی به فرمان کوروش کبیر برای پیشکشی به بت بعل ، در آتش انداخته میشوند (تصویر نمادین) 

در اسناد بابلی (سال نهم سلطنت نبونید) می خوانیم :

« در ماه نـیـسـانـو، کوروش شاه پارس، سپاهش را فراخواند و در پایین‌تر از شهر اَربیل  از رود دجـلـه گذر کرد. در ماه آجَـرو  او بسوی کشور لـیـ . . . (لـیـدیـه/ لـیـکـیـه؟) پیش تاخت. شاه آنجا (کرزوس) را بکشت و دارایی‌های او را بگرفت. او در آنجا پادگانی برای خود بنیان نهاد. آنگاه شاه و سپاهیانش در آن پادگان بماندند.»(ترجمه دکتر غیاث آبادی)

ظاهراً هرودوت علاوه بر اینکه در مورد سرنوشت نهایی کرزوس و 14 نونهال لیدیایی اشتباه کرده است در مورد چگونگی رهایی کرزوس از آتش نیز اشتباه می کند و می نویسد :

«مترجمان گفته های کرزوس را به کوروش عرضه کردند ، سرگذشت آن مرد پادشاه(کوروش) را متأثر ساخت و با خود اندیشید که وی نیز فردی فانی است پس چه جای سوزاندن کسی است که چون خودش روزی دارای نفوذ و جلال پادشاهی بوده است ، این اندیشه و همچنین بیم از عاقبت کار و توجه به بی اعتباری دنیا او را از سوزاندن کرزوس منصرف ساخته ، پس فرمود آتش را خاموش کنند و کرزوس را با چهارده نونهال از بالای تل فرود آوردند»(کتاب اول: 53)

کتزیاس به این روایت اینگونه معترض میشود که : «کرزوس خواست خدعه کند و به این علت ؛ (به فرمان کوروش) پسرش را در برابر چشمانش به قتل رساندند. مادر این پسر که شاهد ناله و التماس او(فرزندش) بود خود را از حصار به زیر انداخت و کشته شد »(فوتیوس : 33)

و نیز می نویسد : «به دستور کوروش او را (کرزوس) سه بار در غل و رنجیر بستند و هربار به طرزی معجزه آسا از بند رها شد ... همزنجیران کرزوس را به اتهام کمک به رهایی او سر بریدند ، کرزوس را باز در قصرش دستگیر کرده  و این بار استوارتر از پیش بستند ، در این وقت ناگهان رعد و برقی زد - باز هم رها شد . با این وصف کوروش خلاف میل باطنی خود ، مجبور به آزادی او شد» (فوتیوس :33-34)

چنانچه پیشتر نیز بیان شده بود این رفتار روانپریشانه از سوی بابابزرگ حقوق بشر دارای تکرار تاریخی هم می باشد ، کتاب «رویدادنگاری» که «میهائیل موکسا» (Mihail Moxalie) در سده شانزدهم میلادی( دهم ایرانی) آنرا بر اساس روایت های ملی و نیز گزارشهای منابع کهنتر بیزانسی و مولداویایی، همچون اثر منظوم کنستانتین مناسِس (Constantin Manasses) از سده یازدهم میلادی(پنجم ایرانی) تألیف و تدوین کرده است ، نقل شده که : «عده‌ای از پادشاهان مغلوب بجای اسب به گردونه کورش بسته شده بودند!»[آقای دکتر غیاث آبادی این گزارش را "افسانه" دانسته اند ولی این قسمت از سخنشان از قوت منطقی چندانی برخوردار نیست]

پس از تسخیر سارد و لیدیه ، همانطور که هرودوت می گوید کوروش فرمان به غارت شهر می دهد و سربازان پارسی شروع به چپاول اموال شهر سارد میکنند ، کرزوس با استفاده از حکمت و درایت خود که ظاهراً از تجربه ملاقات با سولون کسب شده بود کوروش را با این بهانه که سارد هم متعلق به اوست و نیازی به غارت اموال این شهر نیست ، راضی میکند که از ادامه چپاولگری خود دست بکشد ، بدین ترتیب کرزوس حداقل نزد کوروش جایگاه خود را حفظ کرد تا جاییکه کوروش "پسر نیمه دیوانه اش کمبوجیه" (تعبیر ویل دورانت در مورد کمبوجی) را سفارش اکید به حفظ کرزوس می کند. کرزوسی که هرودوت معرفی میکند ، در دربار کوروش همان نقش تمیستوکلس در دربار خشایارشا (یا اردشیر) را بازی می کرد ، هر دوی اینها در واقع با نزدیک شدن به دشمن مشترک ملتها در آن دوران یعنی "هخامنشیان" شدت ضربات آنها را کنترل و مهار یا حداقل کم اثر میکردند ، کرزوس و تمیستوکلس هر دو با وجود حضور در دربار هخامنشی تا پایان عمر به موطن اصلی خود وفادار ماندند.

پس از تسخیر سارد توسط کوروش ، وی پاکتیس را برای مراقبت از ارگ در شهرمی گذارد ولی پاکتیس علیه کوروش به پا می خیزید و سارد را تصرف میکند ، خبر به کوروش می رسد و بسیار خشمگین میشود ، کرزوس از بیم ِ آنکه موطنش سارد با خاک یکسان نشود کوروش را پیشنهاداتی می فریبد .

(به دستور کوروش) انقلابیون ِ سارد برده وار فروخته میشوند (کتاب اول :  80)

"پاکتیس" همان کسی بود که هرودوت میگوید به دستور کوروش : "کار مصادره و تحویل گنجینه های کرزوس و سایر لیدیها و انتقال آن به اکباتان" (کتاب اول : 79) را برعهده داشت. پس از سقوط کرزوس ، آئولیها و ایونیها که اقوام یونانی ِ آسیای صغیر بودند سفیرانی را نزد کوروش فرستادند تا با او نیز به مثابه کرزوس "پیمان دوستی" برقرار کنند . کوروش ناراحت از اسپارتیها خواست از یونانیان ِ آسیای صغیر انتقام بگیرد و بجای فشردن دست دوستی یونانیان ِ آسیا ، ضمن حکایتی گستاخانه پاسخی به آنان داد که برای 250 سال آینده ای تیره و تار را برای آسیا و اروپا رقم زد ، کوروش به آنان نوشت : «یک روز نی زنی در کنار دریا چند ماهی دید و شروع به نی زدن کرد به این امید که ماهیان با نوای نی ِ او پیش آیند ، وقتی که از این راه نتیجه ای بدست نیاورد توری برگرفت و مقدار زیادی ماهی صید کرد ، در این حال وقتی جست و خیز ماهی ها را دید خطاب به آنان گفت : حالا دیگر رقصیدن چه سودی دارد ، می بایستی وقتی که نی می زدم برقصید» (کتاب اول، برگه 77)

هارپاگ به دستور کوروش یونانیان و مقدونیان آسیای صغیر را مطیع می کرد ، برخی اقوام یونانی را در جنگ شکست داد و برخی مثل ملطیه خود با او صلح کردند ، ولی خود ِ همین هارپاگ چنانچه دکتر شاپور شهبازی میگوید : «فرمانروای لیکیه شد و خاندانش بنام هارپاگوسیان در آنجا سلطنت یافتند و نیمه یونانی مأب شدند» لیکیان یکی از اقوام یونانی بودند که بیشترین مقاومت را در برابر هارپاگ ، سردار کوروش کردند ، بنحوی که هرودوت میگوید :  "تا آخرین زن و مرد آنان تا آخرین نفر - در برابر سپاه کوروش- تن به کشتن دادند"(کتاب اول :87)

پس از انقیاد ایونیا ، توجه کوروش به بابل جلب میشود ، او بابل را هم تصرف کرد ولی از تصرف مصر بازماند. یکی از رویدادهای مهم در نبردهای حوالی ِ بابل مسئله کشتار گسترده اپیس یا اکد است .

در رویدادنامه بابلی در سال هفدهم (538) با ترجمه دکتر غیاث آبادی اینطور می خوانیم :

"در ماه تَـشـریـتـو (مهر)، هنگامی که کوروش به سپاه اکَـد در شهر اُپـیـس بر کرانه رود دجـلـه حمله کرد؛ مردمان اَکَـد بشوریدند. اما او  همه مردمان شهر را از دم بکشت" خانم "آملی کورت" در کتاب "هخامنشیان" می نویسد که : «اغلب ترجمه ها از سالنامه بابلی "قتل عام از مردم اکد" را ترجیح داده اند»

پروفسور پیربریان در کتاب "تاریخ امپراطوری هخامنشی (از کوروش تا اسکندر)" می نویسد :

«این پیروزی برسپاه بابلی ، با انتقال غنایم عظیم و قتل عام کسانی که سعی در مقاومت داشتند ، ادامه پیدا کرد»

چنانچه دکترغیاث آبادی در مقاله خود گفته اند در میان تاریخ پژوهان عموماً این نسل کشی منسوب به کوروش بوده است - . دکترغیاث آبادی مانند پریچارد و ریچارد فرای در مقاله مذکور مدعی این هستند که این نبونید بوده است که این کشتار را به سرانجام رسانیده است! در وقایع سال هفدهم پس از واقعه مورد نزاع (کشتار بدست کوروش یا نبونید) بلافاصله می آید که :

"در روز پانزدهم "سیپار" (30 کیلومتری شمال بابل) "بدون مقاومت" تصرف میشود." کوروش در استوانه اش - بجز یکبار – در بقیه موارد از "اکد همراه با سومر" یاد می کند : 11-مردم سرزمین سومر و اکد 18- تمامی سرزمین های سومر و اکد 20- منم کوروش ... شاه ِ سومر و اکد 24- ... نگذاشتم کسی در سومر و اکد  33- خدایان سرزمین سومر و اکد

این نشان می دهد که "اکد" (که ممکن است بغداد امروزی باشد) شهر بزرگ و مهمی بوده است.

هرودوت در کتاب اول میگوید کوروش به رودخانه Gyndes (که میگویند "دیاله" امروزی (Diyala River) است) رسید که این رود به دجله ریخته و از وسط "شهر اپیس" عبور میکند . در مورد فتح بابل رویدادنامه بابلی و استوانه کوروش میگوید بابل بدون جنگ  فتح شد ولی هرودوت و گزنفون و پالینس از مقاومت بابلیان خبر می دهند ، در این مورد احتمالاً سخن گروه دوم به حقیقت نزدیکتر باشد زیرا نویسنده رویدادنامه احتمالاً از کاهنان نبو یا بل است که مدام تأکید بر عدم حضور و توفیق این دو بت میکند و کوروش را بخاطر بازگردانیدن این دو بت می ستاید.

"پالینس" (Polyaenus) نویسنده مقدونی قرن دوم ، دو روایت متفاوت از هم در مورد فتح بابل دارد ، یک روایت آن تقریباً موافق و بازنویسی گفته هرودوت است ولی در روایت دیگر میگوید که کوروش در حین محاصره بابل ترتیبی داد تا آب آشامیدنی رود فرات که از وسط بابل میگذشت و مردم بابل از آن برای آشامیدن استفاده می کردند کثیف شود و بدین ترتیب مردم آبی برای آشامیدن نداشتند و بالاجبار دروازه های خود را به روی کوروش گشودند.

ماتیاس شولتس در اشپیگل نوشته اند :

«نیروهای کوروش مسیر دجله را پیمودند و نخست اوپیس (Opis) را تسخیر کرده و تمام اسیران را کشتند. سپس به سوی بابل سرازیر شدند. آنجا نبونید، پادشاه پیر 80 ساله پشت دیوار 18 کیلومتری پیرامون شهر سنگر گرفته بود ، همین زمان روحانیون خدای مردوک در بابل طرح خیانت به سرزمین خود را می ریزند. آنها که از این که پادشاه شان قدرت روحانیون را محدود ساخته بود، عصبانی بودند، به گونه ای نهانی دروازه های شهر را گشودند و نمایندگان پارسیان دشمن را به شهر راه دادند. نبونید به تبعید فرستاده شد و پسرش کشته شد. سپس تبانی بر سر تسلیم بدون جنگ شهر صورت گرفت. کوروش آزادی همه هموطنان خود را که در جنگ های پیشین به اسارت گرفته شده بودند را خواستار شد . او همچنین تندیس های خدایان را که دزدیده شده بودند را بازپس گرفت. این بخش ها بودند که از سوی شاه به گونه ای دیگر به عنوان رد عمومی برده داری بازتفسیر شدند. اما در حقیقت کوروش تنها زنجیرهای هم وطنان خود را گشوده بود. روحانیون برای این خدمت خیانت کارانه پول و زمین دریافت کردند. در پاسخ آنها کوروش را کبیر و عادل و در اساس او به عنوان کسی که همه جهان را از نیاز و دشواری رها می سازد»

این نظر در مورد خدایان بخصوص "بل" که یکی از بتهای قدرتمند بود و رویدادنامه می گوید مورد بی مهری نبونید قرار گرفته بود و" نبو" (فرزند مردوک) تا سال یازدهم به بابل نیامده بود و شاید در تبعید یا بی احترامی به سر می برد درست است، خیانت کاهنان پیرو نبو و بل دور از ذهن نیست ، 

رویدادنامه میگوید که پیش از این بتها در محذور بودند . ولی در سال هفدهم :

" نَـبـو از شهر بـورسـیـپـا برای مشایعت ‌کنندگان از بِـل برفت. "

آیا کوروشی که بعل پرست است ، براستی میتواند فردی درستکار و ذوالقرنین باشد درحالیکه خداوند در قرآن در سوره الصافات آیه 125 در مورد بعل میفرماید :

  أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِینَ ?125? 

آیا "بعل" را مى ‏پرستید و بهترین آفرینندگان را وامى‏ گذارید (125)

سَلَامٌ عَلَى إِلْ یَاسِینَ ?130?

درود بر پیروان الیاس (130)

به یاد دارم چند سال پیش در ماه رمضان از شبکه 1 (که ما اصرار داشتیم آرم این کانال از نمادهای فراماسونری است) یک سریال تلویزیونی پخش میشد که در آن کسی که نقش "شیطان" را بازی میکرد با نام "الیاس" شناخته میشد ، جالب است چون خداوند در آیه 123 تا 125 سوره الصافات میفرماید :

و به راستى الیاس از فرستادگان [ما] بود (123)

چون به قوم خود گفت آیا پروا نمى‏دارید (124)

آیا بعل را مى‏پرستید و بهترین آفرینندگان را وامى‏گذارید(125)

بعل پرستان و کوروش پرستان و فراماسونهای نفوذی امروزی در صدا و سیمای ایران برای شخصیت شیطان ، نام الیاسی را برمیگزینند که دقیقاً در قرآن قومش را بخاطر بعل پرستی و مردوک پرستی سرزنش میکند و جالب است که قضیه را می خواهند برعکس جلوه دهند و :

«الیاس میشود شیطان»  و «کوروش میشود ذوالقرنین» !

در تناخ یهودیان (تورات) نیز"قربانی کردن انسان به مثابه آداب بربرانه بعل پرستی" نهی شده است. نکته بسیار مهم اتفاق و شورشی است که در زمان داریوش روی می دهد ، اگر این دکتر غیاث آبادی درست باشد که اکد همان بابل باشد و اگر چنانچه نبونید این جنایت هولناک را مرتکب شده باشد پس چگونه بابلیان یا اخلافشان (اکدیان) دوباره به فرزندی (ولو واهی) از نبونید چنان پناه می برند و چرا خشایارشا بعد از پدرش با بل یا مردوک بسختی بدرفتاری میکند که حتی گفته میشود معبد مردوک را ذوب میکند و چرا بابلیان در انتظار نجات دهنده آنهمه الکساندر بزرگ را ادب و احترام کردند ؟

"برسوس" ، کاهن معبد مردوک ثبت کرده است که :

«نبونئید به تبعید در کارمانیا (کرمان) فرستاده شد»

(Gwendolyn Leick , Nabonidus : Who"s who in the Ancient Near East , Routledge :  1999 ,  page : 112)

"پروفسور لیک" در همین کتاب می نویسد :

«در سال 539 کوروش به سمت پائین رود دیاله پیشروی کرد و در خلال نبردی با بابلیان ِ شهر اوپیس که منجر به تسلیم شدن سیپار شد ، فتحی پیروزمند کرد » (Ibid)

پروفسور "آملی کورت" در عنوان معنادار کتابش بنام "غصب : استیلا و تشریفات : از بابل تا پارس" با اشاره به قتل عام و غارت بابلیان توسط ارتش کوروش دوم میگوید که:

«پیروزی در جنگ –برای پارسیان- احتمالاً با سختی به دست آمده است»(برگه 48)

سخن پروفسور آملی کورت حظُ وافری از واقعیت دارد ، ما یک گزاره تاریخی بزرگ در اینباره داریم . "یوزفوس" از قول "برسوس"(کاهن مردوک) میگوید که  :

«به دستور کوروش دیوارهای محافظ بابل ویران شد ، این دیواری بود که بخت النصر از فرات به دجله کشیده بود.»

این دقیقاً همان اتفاقی بود که اسپارت پس از شکست ِ آتن در جنگهای پلوپونزی با آتن انجام داد ، دیوار حائلی که با درایت تمیستوکلس در آتیکا کشیده شده بود با غلبه اسپارت بلافاصله ویران شد تا در صورت نزاع مجدد فتح این شهر راحت باشد . ویران شدن دیوار بابل هم نشان می دهد که فتح بابل برخلاف نوشته رویدادنامه بابلی ، با سختی و نبرد بدست آمده است وگرنه دلیلی نداشت دیوارهای محافظ بابل ویران شود.

اگر نبونئید بابلیان را کشتار بیرحمانه ای کرده باشد آیا معقولانه است که چنانچه در کتیبه بیستون آمده همین بابلیان به اسلاف و اخلاف او پناه ببرند ؟ نبونئید به کرمان یعنی "در پارس و دور از بابل" تبعید می شود و همانجا می میرد ، این "تبعید" مسئله مهمی است ، بروسوس کاهن معبد مردوک در پاره های مختصر اما با ارزشی که از وی برجای مانده است گزارش می دهد که کوروش با نبونئید با مهربانی رفتار کرد و "اوزه بیوس" میگوید که "نیابت سلطنت کرمان به نبونید" داده شد ، این رفتار کوروش به قول پروفسور ویسهوفر "سیاست هویج و چماق" (carrots and sticks) کوروش است که به نوعی "باج به نبونئید" هم تلقی میشود ، محقق و تاریخ پژوه امروزی بایستی دقیق باششد و تحت تأثیر رفتار به ظاهر مهربانانه یک سیاستمدار زیرک در 2500 سال پیش قرار نگیرد ، برسوس کاهن مردوک اگرچه میگوید :

"کوروش با نبونئید با مهربانی(Kindness)رفتار کرد"

ولی در گزارش مهمی دیگر میگوید :

«کوروش کله شق(Stubborn) بود و دستور به برانداختن دیوارهای بیرون شهر داد»

مشابه این سیاست در تاریخ معاصر هم زنده است ، حکومت های توتالیتر یا دیکتاتور ، شخصیتهای سیاسی که محبوب مردم هستند را نمیکشند زیرا این کار سبب طغیان یا محبوبیت بیشتر و تشویش اذهان و افکار عمومی میشود بلکه به تبعید می فرستند ، تبعید نبونئید نشان می دهد که او از محبوبیت مردمی - که این محبوبیت نبایستی انتظار داشته باشیم لزوماً برای کاهنان معابد هم وجود داشته باشد - برخوردار بوده است ، چه اینکه در زمان داریوش با استفاده از نام او میتوانستند مردم را تشویق به انقلاب کنند ، "تخریب دیوار محافظ بابل" که بیشتر به دلیل مقاومت مردم اوپیس در کشور بابل بوده و "تبعید نبونئید" و "بیعت مردم با آرمانهای فرزندی از طایفه وی" و "قیام های پی در پی مردمی بابل علیه حکومت هخامنشیان" مجموعاً نشان می دهد که کسی جز کوروش کشتار وحشیانه مردم بابل را مرتکب نشده بود .

اوزه بیوس از قول گزارش های عبری می گوید که که داریوش شاه نبونئید را از کرمان هم تبعید کرد ،  به هر حال صرفنظر از این گفته اخیر ، این نبونئید که قدم به قدم تبعید میشود محبوب است و مسئول کشتار نیست. گفتیم که "یوزفوس" از قول "برسوس"میگوید که  :

«به دستور کوروش دیوارهای محافظ بابل ویران شد ، این دیواری بود که بخت النصر از فرات به دجله کشیده بود.»

از طرفی اوپیس در امتداد همین دیوار استراتژیک که Median Wall نامیده شده و توسط بخت النصر (نبوکدنصر) ساخته شده بود قرار داشت پس تلاش کوروش برای نابودی این دیوار با توجه به کشتار اوپیس بی دلیل نیست.

پروفسور "ماریا بروسیوس" استاد تاریخ باستان در دانشگاه نیوکاسل انگلستان ، با این تلقی منطقی همداستان است. در تحلیلی بسیار عالی در کتاب "پارسیان" (The Persians) می نویسد :

«ما دیگر هیچ سندی از لشکرکشی های کوروش در سالهای بعد از این در اختیار نداریم تا زمان فتح بابل در سال 539 ، ولی اینطور به نظر می رسد که وی سپاه خود را به طرف شرق برد ، به قصد تصرف سرزمینهای شرقی مانند کارمانیا ، گدروسیا و سیستان در جنوب و درنگیانه و آراخوسیا و ساتاگیدیه و گنداره در شرق . در سال 540 وی آماده شده بود تا سپاه خود را به طرف غرب برای نبرد با بابل ببرد ، در سال 539 سپاه کوروش شهر اوپیس مجاور رود دجله را تصرف کرد . او از شهری که سعی در مقاومت در برابر سپاه پارس ها را داشته باشد نمونه ای مثال زدنی برجا گذاشت ، سکنه شهر بیرحمانه کشته شدند و شهر غارت شد . در نتیجه شهر سیپار مجاور رود فرات و سر ِ راه پایتخت یعنی بابل دروازه های خود را بدون مقاومت به روی این قدرت ظاهراً شکست ناپذیر گشودند.»(برگه 22)

ظهور کوروش و آغاز تأثیرگذاری پارسیان بر معادلات جهان قسمت اول      

شاید تفکیک اصلی قوای سیاسی جهان به دو قسمت اروپا و مشرقزمین که تا به امروز نیز ادامه دارد به معنای واقعی کلمه با سیاستهای رادیکال کوروش آغاز شده باشد . گرچه در کتب دینی زردشتی و سنت ایرانی دروغگویی در ایران امری نکوهیده محسوب میشود و مورخان یونانی نیز بر این مسئله تأکید دارند ولی کردار و کارنامه تاریخی ِ ایرانیان هیچ تناسبی با مفاهیم نظری آنان نداشت . با توجه دقیق در آثار هرودوت ، کتزیاس و دیگر وقایع نویسان موارد بسیار زیادی از دروغگویی را می توان لیست کرد. شهریاران هخامنشی به کرات از "راستی" ستایش و از "دروغ" بیزاری میجویند ولی  کارنامه آنان چیزی متفاوت از شعارهای ظاهری شان را نشان می دهد ، طبق گفته های هرودوت در کتاب اول ، هنگامیکه کوروش برای تصاحب قدرت ، با تحریک هارپاگ و برای گرفتن انتقام سختی هایی که در سالهای کودکی و نوجوانی بخاطر دور بودن از دربار کشیده بود ، میخواهد از آستیاگ انتقام بگیرد ، برای این منظور "نامه ای جعلی و دروغین " تدارک دیده که در آن ادعا شده بود آستیاگ او را بعنوان "سردار ایران" برگزیده بود و اقوام پارسی (گزنفون میگوید 12 قوم بودند ولی شمار 10 قوم صحیح است) را که دامدار و بسیار فقیر بودند را با وعده و وعید رسیدن به ثروت و رفاه برضد آستیاگ می شوراند. در مورد تولد کوروش سه روایت عمده توسط تاریخنگاران یونانی و رومی نقل شده است  ، معروفترین روایت ، روایت هرودوت است که او را از طرف مادری نوه آستیاگ پادشاه مادی می داند و از طرف پدر از قبایل پارسی تحت سیطره مادها ، کتزیاس منکر این نسبت خانوادگی با آستیاگ است و میگوید کوروش از قبیله مردها بود و پدرش راهزن بود و کوروش به سبب زندگی سخت کارهای پست انجام می داد و شلاق می خورد ، محققین عمدتاً اینکه کوروش از ایل مردها باشد را نپذیرفته اند ولی سخن کتزیاس را مبنی بر نبود رابطه خانوادگی میان کوروش و آستیاگ را پذیرفته اند ، ژوستین دانشمند رومی در قرن اولی میلادی می نویسد :«شبان به در خواست زنش برای دیدن نوزاد (کوروش) برای دیدن نوزاد به کوهستان رفت و دید ماده سگی کودک (کوروش) را از خطر جانوران حفاظت نموده و بچه را شیر می دهد. شبان کودک را به خانه آورد ، سگ هم با حالتی ناراحت و نگران به دنبال او راه افتاد» در دشت و دمن گذاشتن نوزادی که بعداً پادشاه شده است و شیر دادن طفل به وسیلة حیوانی غیرقابل تصور ، از ویژگی های جاری و گرامی در افسانه های همانند سرزمین های شرقی است. انتخاب سگ ماده برای دایگی و پرورش کوروش با احترامی که در کیش زردشتی نسبت به سگ پاسبان دارند بی تناسب نیست ، از این رو نام یکی از پسران سکائیان در تلفظ آشوری ایشپاکا با اسپکو مندرج در تاریخ هرودوت ریشة مشترک دارد و به معنی سگ ماده است. همین داستان در تاریخ روم باستانی نیز هست که رمولوس و رموس را ماده سگی شیر داده و سپس همان سگ بصورت زن درآمده است(لارنس ، حاشیة ص71 : برگه های 110 و111 تواریخ هرودوت)

" پی یر بریان " می نویسد : «داستان خواب آستیاگس و افسانه کوروش و تولد او ، روایتی بوده که توسط مادها درباره ظهور کوروش نشأت گرفته بود و روایات دیگری هم درباره کوروش شاه نجیب زاده بر سر زبانها بود که برآمدن او را از خاندانی فرو دست توصیف میکرد که پس از اینکه ارتمبر پای او را به دربار مادها گشود ، عاقبت به سلطنت رسید»(برگه های 74-75)

این عقیده را " پروفسور راولینسون" و "دکتر ماسپرو" باستان شناس معروف فرانسوی ، پیش از "پروفسور پی یر بریان" بیان کرده بودند.

"دینو" در روایتی درباره کوروش می نویسد :

«یکی از شاعران در بزمی که اژی دهاک پادشاه ماد (آستیاگ) هنگامیکه کوروش نیز در ماد بود (به روایتی کوروش در پارس سرگرم جنگ بود و چون شاه ماد احضارش کرد موضوع را دریافت و در ماد حاضر نشد) برپا کرده و به عیش نشسته بود ُ سرودی را که حاکی از پیشگویی بود قرائت کرد : می نگرم جانوری درشت پیکر را که سهمگین است چونان گراز ، به پیش می آید پس از پیروزی های فراوان که بر همه پهنه کشور نیرویش استوار می گردد. اژدی دهاک می پرسد این جانور کیست ؟ و پاسخ می شنود: کوروش پارسی»(رضی ، آئین مغان :190 )

اگرچه کوروش ممکن است در جوانی راهزن نبوده باشد ، ولی از استوانه وی برمی آید که حداقل در بزرگسالی "باج بگیر" شده است :

بند 30 از استوانه کوروش بزرگ :

باج سنگینشان را به شوانه آوردند و بر پاهایم بوسه زدند ، از بابل تا شوش و آشور. (ترجمه از : "موزه بریتانیا")

در هرصورت تولد و زندگی کوروش در دوران جوانی محل ابهام است و بطوریکه هرودوت می گوید :

«اگر می خواستم امکان داشت که در باب شرح حال کوروش سه روایت دیگر نیز نقل کنم و هر سه با آنچه در این جا شرح می دهم تفاوت دارد(کتاب اول : 95)

اگر این سخن دقیق باشد در نتیجه در مجموع "فقط" از دید یک مورخ بنام هرودوت 4 روایت در مورد شرح حال تولد و جوانی کوروش وجود داشته و ظاهراً هر یک از مورخین به این 4 روایت یا روایات دیگر استناد جسته اند. کرزوس پادشاه ِ متمول لیدیا ، از قدرت گیری همسایه پارسی اش احساس خطر میکند و به یونانی ها بخصوص اسپارت پیشنهاد دوستی و اتحاد می دهد ، هرودوت دو دلیل برای اقدام پیشگیرانه کرزوس علیه کروش یاد می کند :

 1-علاقه مندی کرزوس به توسعه قلمرو

 2- گرفتن انتقام ِ آستیاگ که شوهرخواهر کرزوس بود

کرزوس به مصر و اسپارت سفیرانی فرستاد و آنان را دعوت به اتحاد علیه قدرت نوپا گرفته هخامنشی کرد ، اسپارت و مصر پیشنهاد او را پذیرفتند ، پذیرش این این دعوت از سوی اسپارتیها هیچ ربطی به دشمنی ِ اسپارتیها با کوروش نداشت ، برخی از محققین ایرانی اصرار دارند که بگویند یونانیها (اسپارتیها) از قدرت گیری کوروش احساس خطر کردند و برای همین علیه او با کرزوس متحد شدند ، تواریخ هرودوت به وضوح این ادعای مضحک را رد می کند و به ما میگوید که حتی پس از تسخیر حکومت بزرگی مثل لیدیه توسط لشکر هخامنشی ، باز هم اسپارتیها کوروش را رقمی محسوب نمی کردند !

سند بزرگ ما برای این ادعا هم کتاب اول تواریخ هرودوت است که در آن میخوانیم :

«وقتی کوروش پیام قاصد (قاصد اسپارتی بنام "لاکرین" که به کوروش اخطار کرده بود هر نوع صدمه ای به هر یک از بلاد یونانی –احتمالاً منظور یونانیان ِ آسیای صغیر باشد- وارد شود سبب رنجش اسپارت خواهد شد) را شنید از چند نفر یونانی که اتفاقاً در اردوگاه بودند پرسید این اسپارتها چگونه مردمانی هستند و تعداد آنها چیست که به خود جرأت داده اند چنین پیامی بفرستند؟»(کتاب اول :78)

این سخن نشان می دهد که اسپارتیان که از قدیم الایام به تربیت مردمانی قوی و کارآزموده و بسیار قانونگرا شهرت داشتند اتحادشان با کرزوس بواسطه "ترس از کوروش" نبوده است . سند بزرگ دیگر برای این ادعا باز اطلاعات گرانقدری است که هرودوت به ما می دهد علت دوستی اسپارت با کرزوس یکی ارشاد هاتفان بود و دلیل مهمتر :

«این اقدام از طرفی هم به واسطه امتنانی بود که ایشان از طرف و همراهی قبلی کرزوس داشتند و آن وقتی اتفاق افتاده بود که نفراتی را به ساردس فرستاده بودند تا برای ساختن مجسمه آپولو ، طلا خریداری کنند ، کرزوس طلا را به رایگان داد ، به این مناسبت و نیز چون کرزوس از میان همه یونانیان ایشانرا برای دوستی و اتحاد برگزیده بودند ، اسپارتیان به یاری وی برخستند»(کتاب اول : 44)

سپس کوروش یونانیان (مقصود اسپارتیان) را از همراهی کرزوس برحذر می دارد اما اقدامش نتیجه ای دربر ندارد. کوروش در حمله کرزوس پیشدستی میکند ولی جنگ نتیجه ای ندارد ، روز بعد کرزوس که می بیند کوروش حمله نکرد ادامه جنگ را بی فایده می بیند و به ساردس برمیگردد تا پس از زمستان و فرارسیدن بهار دوباره نبرد را آغاز کند ولی کوروش جنگ را ادامه می دهد و به ساردس (پایتخت لیدیا و کرزوس) حمله میکند ، کرزوس و کوروش در دشتی مقابل سارد صف آرائی میکنند و کوروش برای شکست سواره نظام کرزوس که برگ برنده او نیز محسوب میشد از شتر استفاده میکند و اینکه بوی شترها گویا اسب را آزار می دهد ! کرزوس که اوضاع را سخت می بیند قاصدی به اسپارت میفرستد و تقاضای کمک فوری میکند ، اسپارتیان خود در آن هنگام در حال نبرد با آرگوسیان بودند ، هنگامیکه بر آرگیوها فاتح آمدند خواستند به جنگ کرزوس و کوروش راهی شوند که خبر رسید ساردس تسلیم و کرزوس اسیر شده است ، برای همین دیگر برای کمک دیر شده بود.

ژنرال سرپرسى سایکس در مورد جنگ بین کرزوس و کوروش مى نویسد :

«این جنگ البته اهمیت دارد چه اگر کرزوس سفاهت نکرده بود، پیروز مى شد و مجراى تاریخ عوض مى شد و اوضاع دنیا به کلى دگرگون مى شد.»(تاریخ ایران ، ج1 ، برگه 200)

پس از فتح سارد ماجرای معروفی به روایت هرودوت در مورد کوروش و کرزوس شکل میگیرد که به تسلیم شدن کوروش انجامید و باران رحمت خداوند که برای کرزوس نازل شده بود بر آتش اهریمنی انتقام کوروش غالب گشت: «کوروش فرمورد او (کرزوس) را در غل و زنجیر کنند و با چند نوجوان لیدیایی بر تل هیزمی که به فرمانش فراهم شده بود قرار دهند» (کتاب اول : 52) این تعداد که استاد وحید مازندرانی بصورت نامشخص با بیان "چند نوجوان لیدیایی" مطرح کرده است بالغ بر 14 نفر بوده است.

در متن راولینسون :

   Then the Persians who had made Croesus prisoner brought him before Cyrus. Now a vast pile had been raised by his order , and Croesus , laden with fetters , was placed upon it , and with him twice seven of the sons of the Lydian’s : Book One , 91   

در ترجمه معتبر دیگر ، یعنی ترجمه A. D. Godley نیز می توان این تعداد را مشاهده کرد :

  who erected a pyre and mounted Croesus atop it , bound in chains, with twice seven sons of the Lydians beside him  

در ترجمه بنده استاد وحید مازندرانی بنحو احتمالاً مشکوکی ، تعداد این 14 نفر را در صفحه 52 که شرح جنایت کوروش است ذکر نمی کند و با ذکر "چند نوجوان لیدیایی" بسرعت از آن می گذرد ولی جالب است در برگه بعدی یعنی 53 که شرح آزادی کرزوس به دستور کوروش است بلافاصله می نویسند :

"(کوروش فرمان داد) کرزوس را با 14 نونهال لیدیایی از بالای تل فرود آوردند"

(!) Godly ترجمه میکند :

  He (Cyrus) ordered that the blazing fire be extinguished as quickly as possible, and that Croesus and those with him be taken down, but despite their efforts they could not master the fire   Rawlinson نیز ترجمه میکند :    So he bade them quench the blazing fire as quickly as they could, and take down Croesus and the other Lydians  

خیلی عجیب است چون در ترجمه دقیقا شیوه تاریخنگاری هرودوت و ترجمه های معتبر آن ، به نحو معناداری معکوس شده است ، یعنی آنجایی که به گمان ِ مترجم  ، کوروش قرار است محکوم شود از روش ابهام و کلی گویی استفاده میشود و آنجایی که بحث "آزادی اسرا" پیش می آید بلافاصله اعداد و ارقام سربرمی آورند !

این اقدام کوروش برای انقیاد و شکست روحیه مردم سارد بوده است، اقدامات بعدی کوروش نیز در فتح سارد همین نظریه را تقویت میکند.

بنحوی که "منتسکیو" پدرقانون اساسی و حقوق اروپا و آمریکا در اثر کلاسیک خود "روح القوانین" می نویسد :

«سیروس وقتی لیدی را فتح کرد ، قانونی وضع نمود که اهالی لیدی غیر از مشاغل پست حق نداشتند شغل دیگری داشته باشند ، بعقیدة من این قانون ِ خوبی نبود زیرا سیروس بعد از فتح لیدی عجله داشت که ملت مغلوب یعنی لیدی ها را مطیع سازد و از طغیان آنها جلوگیری نماید ، غافل از اینکه ممکن بود ملل دیگری تهاجم کنند و لیدی و پارس و هر دو را بگیرند و بر اثر اختلاط دو ملت ، ایرانیان هم مانند لیدیها دارای مشاغل پست و دنائت طبع شوند ، بعقیدة من باید بوسیلة قوانین مخصوصی خشونت ملت فاتح حفظ شود نه اینکه بوسیلة این قبیل قوانین مثل قانون سیروس سستی و بی حالی ملت مغلوب بجای خود باقی بماند و در ملت فاتح هم تأثیر نماید . آریستودم حاکم جبار گوم سعی میکرد که رشادت جوانان را کم کند و تبدیل به خفت نماید ، او دستور می داد که نوجوانان مانند دوشیزگان بایستی زلفهایشان را بگذارند دراز شود و موهایشان را با گلها آرایش کنند و پیراهن های رنگارنگ که تا پای آنها بیاید بر تن نمایند ، وقتی نزد معلم رقص و موسیقی می روند زنها برایشان چتر و بادبزن و عطر ببرند و در گرمابه به آنها شانه و آئینه بدهند ، این طرز پرورش تا بیست سالگی ادامه داشته باشد آیا این اعمال به مردانگی آنها لطمه نمی زند؟! » (منتسکیو ، روح القوانین ، انتشارات امیرکبیر ، برگه های 282-283)

اگر چه پیشنهاد مزبور را کرزوس حاکم لیدی به کوروش داده بود ولی هرودوت می نویسد : این بدین خاطر بود که کرزوس بیمناک شده بود که : «مبادا ساردس به ویرانه ای مبدل شود» (کتاب اول : 79)

در واقع مقصود کوروش از این اعمال و رفتارهایی مانند سجده کردن و بوسیدن پاهایش ، برای تثبیت حاکمیت خود استفاده می کرد. کوروش در کتیبه اش علاقه زیادی دارد که مدام از تسلط و فرمانروایی اش بر "همه" و "ملتهای مختلف" نام ببرد ، دائم تکرار میکند : "همه مردم فلان و فلان" ، "تمامی سرزمینهای فلان و فلان" ، این  "اعلان حضور" ، خودش بخشی از برنامه سیاسی او بوده است.

در اینجا بایستی لحظه ای درنگ کنیم ،

هرودوت میگوید کرزوس با معجزه ای از مرگ نجات یافت ، کتزیاس نیز با کمی اختلاف به زنده ماندن کرزوس "منتها بر خلاف خواست کوروش" دلالت میکند ولی اسناد بابلی سال نهم سلطنت نبونید به کشته شدن-پخته شدن- کرزوس (و منطقاً 14 پسر لیدیایی) به فرمان کوروش دلالت دارند.

دیونیسیوس(Dionysios) که بین 1 تا 150 سال پیش از میلاد می زیست نیز در ضمن خبری به سوخته شدن کروسوس یا کرزوس - در حضور زردشت و در عین مخالفت وی برای بازداشتن از چنین کاری - اشاره کرده است. دیونیسیوس این گزارش را از قول "خسانتوس" مورخ بزرگ لیدیایی که در قرن 4 یا 5 پیش از میلاد در سارد می زیست نقل می کند. خسانتوس اثر بزرگی داشته است به نام "مسائل لیدیا" (Genuine Ludiaka) که بدبختانه از میان رفته است ، دیونیسیوس میگوید که گزارشش را از قول این خسانتوس نقل کرده است ، گرچه هاشم رضی در کتاب "آئین مغان" مدعی است که انتساب این خبر به خسانتوس جعلی است ولی چنانچه خودش می گوید "ولکر" (Wekler) موردی برای پذیرش قاطع جعل آثار خسانتوس بوسیله دیونیسیوس پیدا نکرده است.(هاشم رضی ، "آئین مغان : پژوهشی درباره دین های ایرانی" ، برگه های 18 و 19)

در اسناد بابلی سال نهم سلطنت نبونئید آمده : «کوروش بسوی کشور لیدیه پیش تاخت ، پادشاه (کرزوس) را بکشت و دارایی‌های او را بگرفت» "اوزه بیوس" (مورخ رومی) در : "کتاب اول"  از "وقایع نگاری" (Chronicle یا Chronicon) در بخش" The Lydian Chronicle " می نویسد :

  Cyrus killed Croesus, and destroyed the empire of the Lydians

"کوروش ، کرزوس را کشت و امپراطوری لیدیایی را ویران کرد."

و یا در تقریری دیگر :

Cyrus killed Croesus and eliminated the Lydian empire

"کوروش ، کرزوس را کشت و امپراطوری لیدیا را محو کرد"

مسئله مهم دیگری که بایستی دقت کنیم چنین است که هرودوت در برگه های 52 و 53 از کتاب اول خود مطالبی را در مورد نیت ِ این عمل کوروش به وی نسبت می دهد که با "شاید" و "اما" مطرح می کند . یکی از این شاید و اماها به اعتقاد اینجانب بسیار مهم و حائز اهمیت است و ظاهرا کمتر مورد توجه قرار گرفته است ، آنجاییکه هرودوت می نویسد :

«کوروش فرمود کرزوس را در غل و زنجیر کنند و با 14 نوجوان لیدیایی بر تل هیزمی که به فرمانش فراهم شده بود قرار دهند و گویا می خواست اینها را در پیشگاه یکی از خدایان معبود خویش قربانی کند»

قسمت اخیر که برجسته شده است را در ذهن خود نگاه دارید زیرا اکنون بایستی به سراغ استوانه بابلی کوروش برویم ؛ بیاناتی از کوروش در مورد خدایش مردوک بزرگ : 1-  مردوک ،  پادشاه همه آسمان ها و زمین.

2-  با دانایی گسترده ، کسی که گوشه های جهان را زیرنظر دارد.

3-  به ترس از مردوک ، شاه خدایان ، پایان داد.

4-  انلیل خدایان (= مردوک) از شکوه (گلایه) ایشان بسیار خشمگین شد.

5-  دل ِ مردوک بلند پایه برحم آمد.

6- او (=مردوک) سرزمین گوتی (و) همه سپاهیان مادی را در برابر پاهای او (=کورش) به

7- کرنش درآورد و همه مردمان سرسیاه (=عامه مردم) را که (مردوک) به دستان او (=کورش) سپرده بود.

8- مردوک، سرور بزرگ، که پرورنده مردمانش است، به کارهای نیک او (=کورش) و دل راستینش به شادی نگریست

9- فرمان داد تا بسوی شهرش (=شهر مردوک ) بابل ، برود.

10- (مردوک) او را بدون جنگ و نبرد به درون شواَنّه(=بابل) وارد کرد.

11- (مردوک) سروری که با یاری اش به مردگان زندگی بخشید

12- به فرمان مردوک، سرور بزرگ، به س?مت. این تمام سخنان کوروش در استوانه اش در مورد "مردوک" است که از ترجمه موزه بریتانیا استفاده شده است.

"مردوک" کیست و آیا قربانی کردن کرزوس و 14 نوجوان لیدیایی ارتباطی با مردوک دارد ؟

ظاهراً پاسخ بلی است.

"جیمز جرج فریزر" دانشمند بریتانیایی در کتاب نفیس و کلاسیک خود بنام "شاخه زرین" پرده از این راز برمی دارد :

«نویسنده گفتگویی منسوب به افلاطون می افزاید که بعضی ها حتی پسرانشان را برای بعل قربانی میکردند . در میان کنعانیان یا ساکنان بومی فلسطین که اسرائیلیان ِ مهاجم شکستشان دادند اما نابودشان نکردند ، گویا  رسم ِ مخوف سوزاندن فرزندان بخاطر بعل یا مولوک- Moloch - مرتباً اجرا میشده است ، به نظر بهترین نمایندگان اقوام عبری که مؤلفان متون گرانقدر آنان نیز هستند اینگونه آئین ها نفرت انگیز بود و به هموطنان خود هشدار می دادند که از شرکت در آنها بپرهیزند : "وقتی به سرزمینی رسیدی که ذات باری خدایت به تو ارزانی می دارد ، نباید از زشت کارهای آن ملت تبعیت کنی ، همراهی نخواهی کرد با کسی که پسر یا دخترش را به گذشتن از آتش وا می دارد،" 

نیز می خوانیم :

"و کسی از اولاد خود را برای مولوک در آتش نخواهی انداخت" ، زبور نویس (حضرت داود) می نالد که قوم ِ خطاکارش : "با ملتهای دیگر درآمیختند و آداب ِ آنان را فراگرفتند ، بت های آنان را پرستیدند که دام شان افکند ، آری پسران و دخترانشان را برای شیاطین و اجنه قربانی کردند و خون بیگناهان ریختند ، حتی خون پسران و دخترانشان را ، و برای بت های کنعان قربانی شان کردند و سرزمین به خون آلوده شد" ، انبیا و زبورنویسان عبرانی در این اعتقاد خود که اسرائیلیان این –قربانی برای بعل مردوک- و سایر خرافات مشئوم را صرفاً از طریق تماس با ساکنان قدیم آن سرزمین فراگرفتند ..چقدر به حق بودند.»(برگه 327)

و نیز می نویسد :

«رسم قربانی کردن سالیانه فرزندان نخست برای بعل یا مولوک» (برگه 329)

یک نکته عذاب دهنده در سخن " پروفسور فریزر" در کتاب نامبرده وجود دارد :

«یونانیان ، کرونوس را با بعل ِ بی رحم قوم سامی تطبیق می دادند که از قربانی  گرفتن انسانها بویژه کودکان شادمان میشد»(برگه 666)

و در انتهای فقره 26 استوانه کوروش می خوانیم :

« مردوک ، سرور بزرگ ، از رفتار -من- شادمان گشت»    

ویکیپدیا می نویسد :

  In the Hebrew Bible, Gehenna was initially where apostate Israelites and followers of various Ba"als and Caananite gods, including Moloch, sacrificed their children by fire (2 Chr. 28:3, 33:6; Jer. 7:31, 19:2-6).

اکنون دانستیم بل/بعل مردوک(آن سرورهای بزرگ lord ) چرا و چگونه از رفتارهای کوروش شادمان شده است : "قربانی کردن کرزوس و کودکان لیدیایی"

"راس" (W. H. D. Rouse) در کتاب چهلم از NONNUS, DIONYSIACA  مینویسد که : "بعل" (ba’al) یا "بل" (Bel) نامی سامی برای سرور یا Lord بود ."

اگر این ایده درست باشد (که تا حدود زیادی هم همینطور است )، کوروش شاید لزوماً برای "بعل مردوک" (که "یکی از بعل ها بوده") قربانی نکرده باشد و برای مردوک یا مولوک های دیگری قربانی کرده باشد ، هرچند به گفته ویکی پدیا "بل Bel"(بعل) فقط برای خدای بابلی مردوک استفاده شده است و نه دیگر خدایان.

  کودکان لیدیایی به فرمان کوروش کبیر برای پیشکشی به بت بعل ، در آتش انداخته میشوند (تصویر نمادین)